Fibromialgia (fibromyalgia syndrome – FMS) to przewlekła niezapalna choroba reumatyczna tkanek miękkich. Szacuje się, że cierpi na nią ok 5% społeczeństwa, częściej kobiety niż u mężczyźni. Objawy mogą wystąpić w każdym wieku, ale szczyt zachorowalności przypada między 30 a 50 r.ż.
Charakterystycznymi objawami choroby są uogólniony, przewlekły ból stawów i mięśni z występowaniem tzw. punktów tkliwych (tender points). Są to miejsca na ciele o nadmiernej wrażliwości uciskowej. Do pozostałych objawów zalicza się zmęczenie, problem z regeneracją, brak energii, wyczerpanie, zaburzenia koncentracji i uwagi, zaburzenia snu, zaburzenia lękowe, depresyjne, uczucie niepokoju, objawy zespołu jelita drażliwego, nadreaktywność pęcherza moczowego, duszności i kołatania serca, drętwienie, mrowienie, uczucie zimnych dłoni i stóp, bóle głowy i migreny, nadwrażliwość na zmianę pogody oraz bodźce (zapachy, hałas, światło), u kobiet bolesne miesiączki. Dolegliwości są na tyle silne, że wykluczają chorego z życia społecznego i zawodowego.
Mechanizm powstawania choroby nie jest do końca znany. Prawdopodobnie dochodzi do nadmiernej pobudliwości struktur przewodzących ból w rdzeniu kręgowym i mózgu. Obszar mózgu odpowiedzialny za odbieranie bodźców bólowych odpowiedzialny jest również m. in. za sen, odporność, reakcje na stres, dlatego może to tłumaczyć pozostałe objawy tej choroby. U osób chorych na fibromialgię występuje również niski poziom serotoniny. Nie stwierdzono jednak, że u osób z FMS występują zmiany w mięśniach i stawach.
Przyczyny powstawania fibromialgii nie są poznane, prawdopodobnie do jej rozwijania przyczyniają się:
- uwarunkowania genetyczne – ryzyko choroby wzrasta ośmiokrotnie w krewnych pierwszego stopnia,
- czynniki psychiczne – urazy psychiczne, stres, niska samoocena,
- zakażenia – borelioza, wirus HIV, HCV, HBV,
- inne choroby – choroby autoimmunologiczne.
Rozpoznanie fibromialgii nie jest łatwe, ponieważ objawy nie są charakterystyczne i mogą sugerować inne jednostki chorobowe, dlatego droga do postanowienia diagnozy bywa długa i związana jest z wizytami u wielu specjalistów. Fibromialgię diagnozuje się podstawie występujących objawów oraz nadmiernej tkliwości co najmniej 11 z 18 punktów tkliwych. Ważne jest również wykluczenie innych chorób, które mogą mieć objawy jak FMS. W chorobie tej nie stwierdza się innych odchyleń w badaniach dodatkowych.
Jak leczyć fibromialgię?
Leczenie musi być dopasowane indywidualnie do pacjenta, ponieważ objawy różnią się u każdego pacjenta. W leczeniu farmakologicznym można stosować leki przeciwbólowe, przeciwdepresyjne, przeciwpadaczkowe oraz rozluźniające mięśnie. Do ważnych form terapii zalicza się balneoterapię, krioterapię ogólnoustrojową, ćwiczenia fizyczne, psychoterapię, techniki rozluźniające, masaże, techniki tkanek miękkich, akupunktura, joga, tai-chi. Warto również unikać stresu, czasem należy zmienić pracę lub warunki w niej panujące. Ważna jest też higiena snu i odpoczynek. Leczenie nie jest łatwe, gdyż każdy chory musi sam szukać wraz z lekarzem sposobu na lepsze samopoczucie oraz polepszenie jakości życia. Należy pamiętać, że odpowiedni postępowanie może spowodować remisję choroby.
